ویژگی های یک دوست خوب

یکی از بزرگ ترین ضرورت های زندگی انسان، نیاز به دوستی است. امیرمؤمنان (ع) در این زمینه می فرمایند: "دوست، کسی است که تو را با جانش نگه دارد و بر مال و فرزندان و خاندانش برگزیند." آن حضرت در سخن دیگری نیز فرموده اند: "رفیق خوب نیست، مگر کسی که در مواقع تهی دستی و در غیاب و حتی پس از مرگ نیز دوست خود را یاری رساند و اسرار او را حفظ کند." آینه هم خوبی ها را نشان می دهد و هم بدی ها را، آن هم به همان اندازه واقعی شان، نه کوچک تر و نه بزرگ تر. دوست خوب نیز همواره نقاط ضعف و قوت انسان را بازگو می نماید تا قوت ها را تقویت و کاستی ها را از میان بردارد. بدون شک کسی که اشتباه دوستش را به او تذکر دهد، به راهنمایی او پرداخته و از گمراهی نگه داشته است. هم چنین دوستی که نقاط قوت و خوبی ها را بیش از اندازه بزرگ جلوه دهد، دوستش را گرفتار خودبینی و غرور می نماید. بر این اساس، باید در دوستی با چنین افرادی تجدید نظر کنیم. امیرمؤمنان (ع) در این مورد می فرمایند: "دوستدار تو، تو را از بدی ها باز می دارد و هر کس عیوب تو را بر تو آشکار سازد، دوست واقعی توست. پس همواره دوست خود را با پند و اندرز نصیحت کن؛ چه خوب باشد چه بد."

البته دوستی و مودت آداب و رسومی دارد که رعایت آن سبب پایداری آن دوستی می گردد. مثلاً اعتدال و میانه روی و یا این که و در بریدن از دیگران جایی برای بازگشت باقی گذارد؛ زیرا گاهی انسان ها به دلیل سوء تفاهمات مختلف احساساتی شده و در روابط دوستانه ی خود با دیگران عاقلانه عمل نمی کنند، از این روست امام علی (ع) به امام حسن (ع) می فرمایند: "اگر خواستی از برادرت جدا شوی، جایی برای دوستی او باقی بگذار که اگر روزی بر وی آشکار گردد، بدان وسیله به تو تواند رسید." ایشان در سخن دیگری هم می فرمایند: "دوست خود را به اندازه دوست بدار، چون شاید روزی دشمن تو شود و دشمنت را نیز به مدارا دشمن بدار زیرا شاید روزی دوست گردند."

در این جا نظر شما را به چند نمونه از سفارشات ائمه ی معصومین (ع) در باب دوستی جلب می نماییم:

١. رسول اکرم (ص) می فرمایند: *انسان بر دین دوست و هم نشین خود است.*

٢. امیرالمؤمنین (ع) هم فرموده اند: *هم نشینی با بدان، موجب کسب بدی است؛ مانند بادی که هرگاه به چیز گندیده بوزد، بوی آن را با خود حمل می نماید.*

٣. ایشان در جای دیگر نیز توصیه می کنند: *هیچ چیزی مانند هم نشینی با نیکان، انسان را به سوی نیکی جلب نمی نماید و از بدی نجات نمی دهد.*

٤. در این رابطه حضرت سجاد (ع) نیز به فرزندان خود می فرمایند: *با صاحبان دین و معرفت هم نشینی کنید و اگر چنین افرادی را نیافتید، اُنس گرفتن به تنهایی برای سلامتی دین انسان، بهتر و شایسته تر است.*

٥. امام صادق (ع) هم از قول رسول خدا (ص) نقل می کنند که: *استوارترین انسان ها، کسی است که از انسان های نادان بگریزد.*

٦. حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در وصیت خود به امام حسن (ع) فرمودند که: *پسرم! از دوستی با احمقان بپرهیز؛ چرا که می خواهند به تو منفعت برسانند ولی زیان می رسانند و از دوستی با بخیلان حذرکن؛ زیرا آن ها هنگام شدیدترین حاجت، تو را رها می سازند و از دوستی با انسان های فاسق دوری نما؛ زیرا ایشان تو را به بهای اندکی می فروشند و از هم نشینی با دروغ گوها بپرهیز؛ زیرا آن ها مثل سرابند، دور را در نظر تو نزدیک و نزدیک را در نظرت دور جلوه می دهند.*

منابع این نوشتار محفوظ است.